VAL-studiedag

LITERATUUR EN GESCHIEDENIS

VAL-studiedag, georganiseerd door de Vrije Universiteit Brussel i.s.m. UGent

In de negentiende eeuw bestond er een hechte band tussen literatuur en geschiedenis. Geschiedschrijvers schreven op literaire wijze het verhaal van een natie en omgekeerd: literaire auteurs droegen bij aan de beschrijving van de nationale historie. Professoren verenigden in zich de hoedanigheid van filoloog en historicus. Ook aan het begin van de twintigste eeuw gebruikten geschiedschrijving en literatuurstudie elkaar als hulpwetenschap. Maar onder meer door de opkomst van de tekstinterne literatuurstudie groeiden de twee disciplines uit elkaar.
Op dit moment echter lijkt de afstand tussen beide vormen van wetenschap weer kleiner geworden. Enerzijds is er sinds de linguistic turn en de doorbraak van de discoursanalyse in de historiografie een toenadering tot de literatuur- en taalwetenschap. Literair en historisch onderzoek laten zich inspireren door dezelfde sociologen, psychoanalisten en filosofen. Anderzijds worden de voordelen van een contextuele en cultuurhistorische aanpak in de literatuurstudie opnieuw erkend, bijvoorbeeld dankzij het New Historicism.

Ondanks deze nieuwe toenadering blijven er zowel in de theorie als in de praktijk schijnbaar onoverbrugbare verschillen bestaan. Aan de ene kant bestaat er een grote huiver voor archiefonderzoek en kwantificerende of sociaal-economische methodes. Aan de andere kant waagt men zich nauwelijks aan een door de moderne narratologie, genretheorie of zelfs teksteditie geïnspireerde omgang met teksten. Bovendien blijft de vraag hoe in fictie en geschiedenis kennis en begrippen worden overgebracht. Hoe ontstaan zin, identiteit en betekenis in de historische en literaire tekst? Hoe krijgen gebeurtenissen en mythes vorm in historiografie en fictie?

De nieuwe VAL-dag wil nadenken over de verschillen en de raakpunten tussen geschiedeniswetenschap en literatuurwetenschap. Tegelijk wil deze studiedag een concreet voorbeeld zijn van interdisciplinariteit.
Voor de lezingen zijn verschillende invalshoeken mogelijk: narratologisch, ideologisch, (cultuur)historisch, antropologisch enzovoort. Onderwerpen zijn bijvoorbeeld: hoe worden historische gebeurtenissen gerepresenteerd in poëzie; hoe worden in proza historische ‘Wenden' en oorlogen verwerkt; hoe beschrijven historici literaire carrières dankzij methodes als SNA en prosopografie; hoe wordt omgegaan met egodocumenten in literatuur en geschiedenis; wat is er geworden van de neomarxistische geschiedenis; wat is het verschil tussen een historische en een literaire biografie; hoe leveren literaire en culturele tijdschriften een bijdrage tot de cultuurhistorie; hoe integreert de boekgeschiedenis literatuurwetenschappelijke en historische methodes?

Voorstellen voor een lezing (van max. 500 woorden) kunnen worden opgestuurd naar Bart Vervaeck ().
Deadline 21-12-2005.

Datum VAL-studiedag: 21 april 2006. Plaats: VUB.
Organisatoren: Inge Arteel (VUB), David Gullentops (VUB), Hans Vandevoorde (UGent), Christophe Verbruggen (UGent), Bart Vervaeck (Vrije Universiteit Brussel)